سود ها و ضرر ها :
گلوکز منبع اصلی تامین انرژی بدن است و برای سلامت مغز حیاتی است. هنگامی که بدن بیش از ۴ تا ۸ ساعت از دریافت گلوکز منع شود بدن به جای گلوکز از کبد ماده گلیکوژن که حالت ذخیرهای گلوکز است را استفاده میکند. در این وضعیت بدن بخشی از پروتین خود را نیز برای جبران کمبود سوخت مصرف میکند. این حالت تا حداکثر ۱۲ ساعت میتواند ادامه داشته باشد. پس از آن بدن از گلیکوژن موجود در عضلات استفاده میکند و تا چند روز از این منبع به دوام خود ادامه میدهد. اگر همچنان گلوکزی به بدن نرسد بدن در این هنگام به سوزاندن چربیهای بدن روی میآورد. بدن چربیها را به کتن تبدیل میکند و کتن به عنوان سوخت مغز تا رسیدن گلوکز استفاده میشود.
عوارض مثبت
طبق پژوهش گروهی از متخصصان قلب در بیمارستان آمریکایی دوبی روزه ماه رمضان تاثیر مثبت بر شاخص لیپید میگذارد و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش میدهد. به گفته این گروه، LDL (چربی بد) به اندازه بالایی کاهش یافته و HDL (چربی خوب) افزایش مییابد. علاوه بر این طبق این پژوهش، روزه ماه رمضان کلسترول خون را کاهش میدهد. پژوهش نشان میدهد محدودکردن کالری بصورت روز در میان مزایایی برای سلامتی دارد. مزایایی شامل کاهش ریسک سرطان، بیماریهای قلبی، دیابت، مقاومت انسولین، اختلالهای * ایمنی، و به طور کلی کند کردن روند پیری، و یک ارتباط احتمالی با افزایش مدت زندگی. در کنار مزایای بهداشتی، پژوهش توسط ولتر لانگو، پرده از ارتباطی احتمالی بین روزه گرفتن و بهبود بازده شیمیدرمانی برداشتهاست.بنا بر گفتهٔ دکتر مارک پی. متسن، رییس آزمایشگاه علوم عصبی در انستیتو ملی پیری آمریکا، روزه گرفتن به تناوب و روز در میان ، همچون محدودکردن کالری اثرات مثبتی در موشها دارد، و بررسی کوچکی که در دانشگاه ایلینوی در شیکاگو بر انسانها انجام شده همان اثرات را نشان میدهد. بنا بر آکادمی ملی علوم آمریکا، دیگر مزایای بهداشتی عبارت اند از مقاومت در برابر استرس، افزایش حساسیت به انسولین، کاهش ناخوشی و افزایش طول عمر.البته پژوهشهای بلندمدت در انسانها انجام نشدهاست. اثرات جنبی آن این بود که شرکت کنندگان طی دوره سه هفتهای احساس بدخویی میکردند. بنا بر مطالعهای توسط دکتر اریک راووسین، «روزی گرفتن متناوب ممکن است آلترناتیوی برای محدودیت رژیمی بلندمدت برای افزایش طول عمر باشد».
انجام روزهٔ ارتدوکس یونانی باعث بهبود وضعیت لیپید خون میشود، کلسترول کلی و LDL را کاهش داده و نسبت LDL به HDL را کم میکند. یک کاهش قابل توجه آماری در کلسترول HDL هم مشاهده شدهاست. این نتایج اثر مثبت احتمالی را بر سطوح چاقی افرادی که چنین دورههای روزهای را انجام میدهند به ذهن متبادر میکند.
مجله بوستون گلوب، کم خطرترین نوع روزه را روزهٔ ۱۲ ساعتهمیداند و معتقد است پس از آن هم باید مواد کربوهیدراتدار مصرف شود. .روزه آب -که در آن فرد فقط مجاز به نوشیدن، آب، یا آب میوه است- سبب افزایش سرعت عمل ذهن، افزایش ظرفیت یادگیری میشود. پس از یک تا سه روز روزهگرفتن، فرد منطقیتر فکر میکند و سریعتر تصمیمگیری میکند.. روزه آب سبب افزایش آگاهی روحی و آرامش جسم، ذهن و احساسات میشود. بسیاری پس از گرفتن روزه آب، دردهای گذشته را فراموش میکنند و دید مثبتتری به آینده پیدا میکنند.
دفع سموم بدن (به گفتهٔ پائول براگ)، پاکسازی رگها و جلوگیری از بیماریهای قلبی و کاهش خطر ابتلا به دیابت، آلزایمر، از دیگر فواید روزهاست.
طبق تحقیقات محققان انستیتوی قلب مرکز پزشکی اینترمونتین، روزه (به معنی محدودکردن کالری و محدود نکردن آب) سبب کاهش ابتلا به بیماری شریانهای کرونری و دیابت میشود، و در تولید هورمون رشد نیز تأثیر دارد. این هورمون از عضلات حفاظت و تعادل متابولیسمی را حفظ میکند، پاسخی که با روزه تحریک و تسریع میشود. پروفسور بنجامین هورن مدیر این گروه تحقیقاتی معتقد است روزهگرفتن میتواند روزی به عنوان راه حلی برای پیشگیری از بیماری شریانهای کرونری و دیابت تجویز شود.
عوارض منفی
نیاشامیدن آب به مدت طولانی باعث خشکی دهان، تشنگی مفرط، سردرد، خستگی، سرگیجه، کاهش ادرار و غلیظتر شدن آن، ضعف ماهیچه، کاهش انعطاف پذیری پوست، گودی چشم، کاهش عرق، افزایش ضربان قلب، کاهش فشار خون، هذیان گویی، کاهش سطح هوشیاری، یبوست و سنگ کلیه می شود.
از عوارض روزه اسلامی ضعف و افت فشار خون است و علائم آن افزایش تعریق، ضعف، خستگی، کم شدن انرژی، سرگیجه بهویژه هنگام برخاستن، ظاهر رنگ پریده و احساس افتادن است که این علائم بیشتر هنگام بعد از ظهر اتفاق میافتد.
روزه در برخی از بیمارانی که دوز بیش از حدی از استامینوفن را مصرف میکنند میتواند موجب مسمومیتهای استامینوفنی شود..
سردرد (محتملا ناشی از کم شدن مایعات و کافئین بدن)، کم شدن آب بدن، و کم خوابی (ناشی از اختصاص ساعات طولانی به عبادت) برخی از عوارض منفی روزه در ماه رمضان هستند که البته تاثیراتی گذرا میباشند. بر اساس یک بررسی جامع، تحقیقات محققان نشان میدهد روزه باعث تغییرات قابل توجهی در سوخت و ساز بدن میشود، اما آنها تعداد کمی از مشکلات سلامتی ناشی از روزه را یافتهاند. این مطالعات حاکی از افزایش تحریک پذیری و بروز سردرد با بیخوابی و رخوت در موارد عدیدهای است. همچنین اختلال در تعادل مایعات در بدن از عوارض روزهاست اما به گفتهٔ آنان، این اختلال هیچگونه اثرات زیانبخش ثابت شدهای بر بدن ندارد.
به گفته برخی پژوهشگران، گرچه روزه در ماه رمضان برای افرادی که از سلامتی جسمانی برخوردارند بی خطر است ولی کسانی به بیماریهای گوناگون دچار هستند باید با پزشک خود مشورت کنند و از توصیههای علمی در این زمینه پیروی نمایند.[ با این حال، بسیاری از کسانی که از روزه گرفتن معذور هستند، به دلیل رسوم محلی یا علل مختلف شخصی تصمیم به روزه گرفتن میگیرند.
روزه در ماه رمضان برای بیماران مبتلا به زخم معده در حالت کلی ممکن است خطرناک باشد. روزه موجب دفع بیشتر نسبت به حالت طبیعی هماتوکریت، کراتینین، سروم آلبومین، سروم اوره میشود، همچنین توانایی شناختی در طول زمان روزه کاهش یافته سردرد و بدخلقی نیز افزایش مییابد گروهی از محققان کمبود خواب که به خاطر سحری رخ میدهد را بیتاثیر نمیدانند. همچنین میزان مراجعه به اورژانس در ماه رمضان به طرز قابل ملاحظهای میان مسلمانان افزایش مییابد همچنین پژوهشی در الجزایر اشاره میکند که در روزهای عادی سال مردم در یک وعده مقادیر زیادی گوشت که کلسترین زیادی دارد ولی سبزیجات اندکی میخورند. این وضعیت در در ماه رمضان به بشترین حد خود میرسد، مردم برای بیش از ده ساعت در طول روز نمیخورند و نمیآشامند، و در بعد از ظهر بعد اش تا آن جا که بتوانند میخورند و میآشامند، و این منجر به غلیظ شدن صفرا میشود و محتملاً میزان ابتلا به سنگ کیسه صفرا افزایش مییابد.
پژوهشها نشان میدهد که میزان سروم کلسترول، تیروکسین و اسید اوره در خون به طرز قابل ملاحظهای افزایش مییابد.
بنا بر پژوهش وحید ضیایی و همکاراناش روزه اسلامی موجب میشود تا میزان HDL و گلوکوز (چربیهای خوب) به طور قابل ملاحظهای کاهش یافته و میزان LDL (چربی بد) افزایش یابد اما پژوهش دیگری توسط کمال محمود صالح منسی در ماه رمضان، کاهش قابل توجهی در LDL و افزایش قابل توجهی در HDL را نشان داد.
مصرف قرصهای ضدبارداری برای تاخیر در عادت ماهانه در ماه رمضان، به دلیل کاهش مقدار آب موجود در خون فرد، میتواند باعث لخته شدن خون در مغز شود. علاوه بر روزه داری، نوشیدن آب کم و یا فعالیت زیاد که دفع بیشتر آب بدن را به همراه دارد، زمینه ساز خطر لخته شدن خون در مغز است.
روزهداری در روزهای تابستان بهدلیل طولانیبودن روزها و گرمای هوا منجر به کاهش اهدای خون تا ۵۰٪ میشود.[
توصیه غذایی به روزه داران
توصیه میشود کسانی که در ماه رمضان روزه میگیرند از خوردن وعده غذایی سنگین در شب پرهیز کنند و به جای آن سحری را کاملترین وعده غذایی خود قرار دهند و خوردن سحری ترک نشود. علاوه بر این برای جبران کم آبی توصیه میشود روزه داران سبزیجات و میوه جات مصرف کنند و از نوشیدن مواد ادرار آور (مانند چای) در هنگام سحر بپرهیزند. برخی منابع پیشنهاد میکنند شخص روزه دار از زمان افطار تا سحر مقدار معتنابهی آب (حدود دو لیتر) مصرف کند.
خدانگهدار همگی
سود ها و ضرر ها :
گلوکز منبع اصلی تامین انرژی بدن است و برای سلامت مغز حیاتی است. هنگامی که بدن بیش از ۴ تا ۸ ساعت از دریافت گلوکز منع شود بدن به جای گلوکز از کبد ماده گلیکوژن که حالت ذخیرهای گلوکز است را استفاده میکند. در این وضعیت بدن بخشی از پروتین خود را نیز برای جبران کمبود سوخت مصرف میکند. این حالت تا حداکثر ۱۲ ساعت میتواند ادامه داشته باشد. پس از آن بدن از گلیکوژن موجود در عضلات استفاده میکند و تا چند روز از این منبع به دوام خود ادامه میدهد. اگر همچنان گلوکزی به بدن نرسد بدن در این هنگام به سوزاندن چربیهای بدن روی میآورد. بدن چربیها را به کتن تبدیل میکند و کتن به عنوان سوخت مغز تا رسیدن گلوکز استفاده میشود.
عوارض مثبت
طبق پژوهش گروهی از متخصصان قلب در بیمارستان آمریکایی دوبی روزه ماه رمضان تاثیر مثبت بر شاخص لیپید میگذارد و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش میدهد. به گفته این گروه، LDL (چربی بد) به اندازه بالایی کاهش یافته و HDL (چربی خوب) افزایش مییابد. علاوه بر این طبق این پژوهش، روزه ماه رمضان کلسترول خون را کاهش میدهد. پژوهش نشان میدهد محدودکردن کالری بصورت روز در میان مزایایی برای سلامتی دارد. مزایایی شامل کاهش ریسک سرطان، بیماریهای قلبی، دیابت، مقاومت انسولین، اختلالهای سیستم ایمنی، و به طور کلی کند کردن روند پیری، و یک ارتباط احتمالی با افزایش مدت زندگی. در کنار مزایای بهداشتی، پژوهش توسط ولتر لانگو، پرده از ارتباطی احتمالی بین روزه گرفتن و بهبود بازده شیمیدرمانی برداشتهاست.بنا بر گفتهٔ دکتر مارک پی. متسن، رییس آزمایشگاه علوم عصبی در انستیتو ملی پیری آمریکا، روزه گرفتن به تناوب و روز در میان ، همچون محدودکردن کالری اثرات مثبتی در موشها دارد، و بررسی کوچکی که در دانشگاه ایلینوی در شیکاگو بر انسانها انجام شده همان اثرات را نشان میدهد. بنا بر آکادمی ملی علوم آمریکا، دیگر مزایای بهداشتی عبارت اند از مقاومت در برابر استرس، افزایش حساسیت به انسولین، کاهش ناخوشی و افزایش طول عمر.البته پژوهشهای بلندمدت در انسانها انجام نشدهاست. اثرات جنبی آن این بود که شرکت کنندگان طی دوره سه هفتهای احساس بدخویی میکردند. بنا بر مطالعهای توسط دکتر اریک راووسین، «روزی گرفتن متناوب ممکن است آلترناتیوی برای محدودیت رژیمی بلندمدت برای افزایش طول عمر باشد».
انجام روزهٔ ارتدوکس یونانی باعث بهبود وضعیت لیپید خون میشود، کلسترول کلی و LDL را کاهش داده و نسبت LDL به HDL را کم میکند. یک کاهش قابل توجه آماری در کلسترول HDL هم مشاهده شدهاست. این نتایج اثر مثبت احتمالی را بر سطوح چاقی افرادی که چنین دورههای روزهای را انجام میدهند به ذهن متبادر میکند.
مجله بوستون گلوب، کم خطرترین نوع روزه را روزهٔ ۱۲ ساعتهمیداند و معتقد است پس از آن هم باید مواد کربوهیدراتدار مصرف شود. .روزه آب -که در آن فرد فقط مجاز به نوشیدن، آب، یا آب میوه است- سبب افزایش سرعت عمل ذهن، افزایش ظرفیت یادگیری میشود. پس از یک تا سه روز روزهگرفتن، فرد منطقیتر فکر میکند و سریعتر تصمیمگیری میکند.. روزه آب سبب افزایش آگاهی روحی و آرامش جسم، ذهن و احساسات میشود. بسیاری پس از گرفتن روزه آب، دردهای گذشته را فراموش میکنند و دید مثبتتری به آینده پیدا میکنند.
دفع سموم بدن (به گفتهٔ پائول براگ)، پاکسازی رگها و جلوگیری از بیماریهای قلبی و کاهش خطر ابتلا به دیابت، آلزایمر، از دیگر فواید روزهاست.
طبق تحقیقات محققان انستیتوی قلب مرکز پزشکی اینترمونتین، روزه (به معنی محدودکردن کالری و محدود نکردن آب) سبب کاهش ابتلا به بیماری شریانهای کرونری و دیابت میشود، و در تولید هورمون رشد نیز تأثیر دارد. این هورمون از عضلات حفاظت و تعادل متابولیسمی را حفظ میکند، پاسخی که با روزه تحریک و تسریع میشود. پروفسور بنجامین هورن مدیر این گروه تحقیقاتی معتقد است روزهگرفتن میتواند روزی به عنوان راه حلی برای پیشگیری از بیماری شریانهای کرونری و دیابت تجویز شود.
عوارض منفی
نیاشامیدن آب به مدت طولانی باعث خشکی دهان، تشنگی مفرط، سردرد، خستگی، سرگیجه، کاهش ادرار و غلیظتر شدن آن، ضعف ماهیچه، کاهش انعطاف پذیری پوست، گودی چشم، کاهش عرق، افزایش ضربان قلب، کاهش فشار خون، هذیان گویی، کاهش سطح هوشیاری، یبوست و سنگ کلیه می شود.
از عوارض روزه اسلامی ضعف و افت فشار خون است و علائم آن افزایش تعریق، ضعف، خستگی، کم شدن انرژی، سرگیجه بهویژه هنگام برخاستن، ظاهر رنگ پریده و احساس افتادن است که این علائم بیشتر هنگام بعد از ظهر اتفاق میافتد.
روزه در برخی از بیمارانی که دوز بیش از حدی از استامینوفن را مصرف میکنند میتواند موجب مسمومیتهای استامینوفنی شود..
سردرد (محتملا ناشی از کم شدن مایعات و کافئین بدن)، کم شدن آب بدن، و کم خوابی (ناشی از اختصاص ساعات طولانی به عبادت) برخی از عوارض منفی روزه در ماه رمضان هستند که البته تاثیراتی گذرا میباشند. بر اساس یک بررسی جامع، تحقیقات محققان نشان میدهد روزه باعث تغییرات قابل توجهی در سوخت و ساز بدن میشود، اما آنها تعداد کمی از مشکلات سلامتی ناشی از روزه را یافتهاند. این مطالعات حاکی از افزایش تحریک پذیری و بروز سردرد با بیخوابی و رخوت در موارد عدیدهای است. همچنین اختلال در تعادل مایعات در بدن از عوارض روزهاست اما به گفتهٔ آنان، این اختلال هیچگونه اثرات زیانبخش ثابت شدهای بر بدن ندارد.
به گفته برخی پژوهشگران، گرچه روزه در ماه رمضان برای افرادی که از سلامتی جسمانی برخوردارند بی خطر است ولی کسانی به بیماریهای گوناگون دچار هستند باید با پزشک خود مشورت کنند و از توصیههای علمی در این زمینه پیروی نمایند.[ با این حال، بسیاری از کسانی که از روزه گرفتن معذور هستند، به دلیل رسوم محلی یا علل مختلف شخصی تصمیم به روزه گرفتن میگیرند.
روزه در ماه رمضان برای بیماران مبتلا به زخم معده در حالت کلی ممکن است خطرناک باشد. روزه موجب دفع بیشتر نسبت به حالت طبیعی هماتوکریت، کراتینین، سروم آلبومین، سروم اوره میشود، همچنین توانایی شناختی در طول زمان روزه کاهش یافته سردرد و بدخلقی نیز افزایش مییابد گروهی از محققان کمبود خواب که به خاطر سحری رخ میدهد را بیتاثیر نمیدانند. همچنین میزان مراجعه به اورژانس در ماه رمضان به طرز قابل ملاحظهای میان مسلمانان افزایش مییابد همچنین پژوهشی در الجزایر اشاره میکند که در روزهای عادی سال مردم در یک وعده مقادیر زیادی گوشت که کلسترین زیادی دارد ولی سبزیجات اندکی میخورند. این وضعیت در در ماه رمضان به بشترین حد خود میرسد، مردم برای بیش از ده ساعت در طول روز نمیخورند و نمیآشامند، و در بعد از ظهر بعد اش تا آن جا که بتوانند میخورند و میآشامند، و این منجر به غلیظ شدن صفرا میشود و محتملاً میزان ابتلا به سنگ کیسه صفرا افزایش مییابد.
پژوهشها نشان میدهد که میزان سروم کلسترول، تیروکسین و اسید اوره در خون به طرز قابل ملاحظهای افزایش مییابد.
بنا بر پژوهش وحید ضیایی و همکاراناش روزه اسلامی موجب میشود تا میزان HDL و گلوکوز (چربیهای خوب) به طور قابل ملاحظهای کاهش یافته و میزان LDL (چربی بد) افزایش یابد اما پژوهش دیگری توسط کمال محمود صالح منسی در ماه رمضان، کاهش قابل توجهی در LDL و افزایش قابل توجهی در HDL را نشان داد.
مصرف قرصهای ضدبارداری برای تاخیر در عادت ماهانه در ماه رمضان، به دلیل کاهش مقدار آب موجود در خون فرد، میتواند باعث لخته شدن خون در مغز شود. علاوه بر روزه داری، نوشیدن آب کم و یا فعالیت زیاد که دفع بیشتر آب بدن را به همراه دارد، زمینه ساز خطر لخته شدن خون در مغز است.
روزهداری در روزهای تابستان بهدلیل طولانیبودن روزها و گرمای هوا منجر به کاهش اهدای خون تا ۵۰٪ میشود.[
توصیه غذایی به روزه داران
توصیه میشود کسانی که در ماه رمضان روزه میگیرند از خوردن وعده غذایی سنگین در شب پرهیز کنند و به جای آن سحری را کاملترین وعده غذایی خود قرار دهند و خوردن سحری ترک نشود. علاوه بر این برای جبران کم آبی توصیه میشود روزه داران سبزیجات و میوه جات مصرف کنند و از نوشیدن مواد ادرار آور (مانند چای) در هنگام سحر بپرهیزند. برخی منابع پیشنهاد میکنند شخص روزه دار از زمان افطار تا سحر مقدار معتنابهی آب (حدود دو لیتر) مصرف کند.